آیا بهداشت ضعیف دهان‌ خطر ابتلا به کووید-۱۹ را افزایش می‌دهد؟

براساس گزارشی که از این مطالعه در British Dental Journal منشر شده است، محققان به بررسی نقش باکتری‌های دهانی در تشدید بیماری کروناویروس و ابتلا به عارضه‌هایی مانند ذات‌الریه و سندرم دیسترس حاد تنفسی (SARS) پرداخته‌اند که مهم‌ترین و اصلی‌ترین عارضه ابتلا به کووید-۱۹ محسوب می‌شود.

سال‌هاست که دندانپزشکان از ارتباط مستقیم میان دهان و دیگر قسمت‌های بدن آگاه هستند. حتی بسیاری از دندانپزشکان تاکید می‌کنند که دهان درواقع آینه‌ای از وضعیت سلامتی هر فرد است. وقتی وضعیت سلامتی کسی نامناسب باشد، دهان هم این وضعیت نامناسب را با مشکلاتی مانند التهاب، بیماری‌های لثه و افزایش پوسیدگی‌های دندانی نشان می‌دهد. با این‌حال، این ارتباط مهم میان دهان و دیگر قسمت‌های بدن همچنان توسط خیلی‌ها نادیده گرفته یا فراموش می‌شود. اما یافته‌های تحقیقاتی جدید مانند همین مطالعه منتشرشده درباره کووید-۱۹ دوباره به نشان می‌دهند که درمان مشکلات مختلف در بدن و تلاش برای بهبودبخشی به سلامت دهان و دندان باید در کنار همدیگر پیگیری شوند تا سطح باکتری‌های دهانی کاهش یابند.

میانگین سنی بیماران مبتلا به عوارض شدید کووید-۱۹ حدودا ۶۹ سال است و این مساله اصلا برای جوامعی که جمعیت سالمند زیادی دارند، نشانه خوبی نیست. شدیدترین عارضه‌های ناشی از کووید-۱۹ شامل مشکلاتی مانند سندرم دیسترس حاد تنفسی، ذات‌الریه، سپسیس، ‌شوک سپتیک و شکل‌گیری لخته‌های خون در بدن می‌شوند. حتی احتمال مرگ‌ومیر افراد به‌دلیل ابتلا به این عارضه‌های مابعدی بیشتر از ابتلا به خود کووید-۱۹ است.

علی‌رغم ثابت شدن اهمیت عفونت همزمان در وضعیت‌های شدید بیماری‌های ویروسی، این عفونت‌های همزمان اغلب در عفونت‌های حاد تنفسی مورد بررسی قرار نمی‌گیرند. البته تشخیص عفونت‌های همزمان نیز روندی پیچیده و زمان‌بر دارد. به همین دلیل هم پیشنهاد می‌شود که نقش عفونت‌های همزمان باکتریایی در دوران شیوع بیماری‌های همه‌گیر مانند کروناویروس مورد بررسی قرار بگیرد.

مطالعات مختلفی نشان داده‌اند که ۸۰ درصد از بیماران مبتلا به کووید-۱۹ که در ICU بستری شده‌اند، بار باکتریایی استثنایی و شدیدی دارند و نیازمند مصرف آنتی‌بیوتیک هستند. حتی آمارها می‌گویند که در کشوری مانند ایتالیا، ۸۴ درصد از بستری‌شدگان در ICU به‌علت ابتلا به کووید-۱۹ به مصرف آنتی‌بیوتیک نیاز داشتند. این اطلاعات به ما می‌گویند که باکتری‌ها نقش حیاتی و مهمی در ابتلا به کووید-۱۹ و همچنین شدت عارضه‌های این بیماری دارند.

درحالی که ایده عفونت همزمان در دوران شیوع کووید-۱۹ در میان جامعه پزشکی پذیرفته شده، اما این ایده که باکتری‌ها عفونت‌زا در این عفونت‌های همزمان از دهان نشات می‌گیرند، ایده‌ای جدید است. حتی یافته‌های تحقیقاتی نشان داده‌اند که ۴ بیماری اصلی مرتبط با افزایش خطر ابتلا به کووید-۱۹ و مرگ‌ومیر بر اثر این ویروس به بیماری‌های لثه ارتباط دارند. محققان می‌گویند که باکتری‌های پریودنتوپاتیک (Periodontopathic) التهاب کلی بدن، انتشار باکتری در خون یا باکتریمی (bacteraemia) و ذات‌الریه نقش دارند. بررسی متاژنوم بیماران مبتلا به شکل شدید کووید-۱۹ نیز نشان‌دهنده سطوح بالایی از استافیلکوک آئورس و فوزوباکتریوم نوکلئاتوم هستند که هر دو از ارگانیسم‌های موجود در دهان به‌شمار می‌روند.

باکتری‌های دهانی درواقع بستر ایده‌آلی برای آسپیراسیون در دستگاه تنفسی فراهم می‌سازند و حتی می‌توانند مشکلاتی مانند ذات‌الریه و سپسیس را تشدید کنند. بنابراین اگر بهداشت دهان و دندان کسی در وضعیت نامناسب قرار داشته باشد، خطر تبادلات باکتریایی بین دهان و ریه‌ها شدیدا افزایش می‌یابد. این خطر خصوصا در وضعیت فعلی که با همه‌گیری جهانی کووید-۱۹ رویارو هستیم، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.