تحلیل لثه

نمای کلی

تحلیل لثه چیست؟

تحلیل لثه نوعی بیماری لثه است. زمانی اتفاق می‌افتد که بافت لثه از دندان‌های شما عقب‌نشینی می‌کند و ریشه‌های زیرین را نمایان می‌سازد. این وضعیت دندان‌های شما را در برابر پوسیدگی آسیب‌پذیرتر می‌کند. همچنین ممکن است دندان‌های شما هنگام مسواک زدن یا غذا خوردن حساس‌تر شوند. تحلیل لثه می‌تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد و ممکن است یک یا چند دندان را تحت تأثیر قرار دهد.

چه کسانی دچار تحلیل لثه می‌شوند؟

در حالی که تحلیل لثه می‌تواند افراد در هر سنی را تحت تأثیر قرار دهد، بیشتر در افراد بالای ۶۵ سال شایع است. احتمال ابتلا به تحلیل لثه در صورتی که:

✓ بیماری لثه داشته باشید.

✓ درمان ارتودنسی مانند براکت داشته باشید.

✓ از تنباکوی جویدنی استفاده کنید.

✓ پیرسینگ لب یا زبان داشته باشید.

✓ دندان‌های خود را با شدت زیاد مسواک بزنید.

چقدر تحلیل لثه شایع است؟

تحلیل لثه یک مشکل شایع دندانی است. در واقع، تقریباً ۸۸٪ از افراد بالای ۶۵ سال حداقل یک دندان با تحلیل لثه دارند.

علائم و علل

علائم تحلیل لثه چیست؟

مشهودترین علامت تحلیل لثه، نمایان شدن ریشه دندان است. سایر نشانه‌های هشداردهنده تحلیل لثه شامل موارد زیر است:

✓ درد یا ناراحتی در نزدیکی خط لثه.

✓ حساسیت به گرما، سرما و مواد شیرین.

✓ حساسیت هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن.

✓ حساسیت هنگام تمیز کردن دندان‌ها در دندانپزشکی.

در صورت عدم درمان، تحلیل لثه می‌تواند منجر به مشکلات جدی دیگر مانند از دست دادن استخوان، لق شدن دندان یا حتی افتادن دندان شود. اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، فوراً با دندانپزشک خود ملاقات کنید.

علت تحلیل لثه چیست؟

لثه‌های شما ممکن است به دلایل مختلفی تحلیل بروند. علل تحلیل لثه شامل موارد زیر است:

✓ مسواک زدن بیش از حد سخت یا تهاجمی.

✓ تشکیل پلاک یا جرم دندانی.

✓ بیماری لثه.

✓ آسیب یا ضربه به بافت لثه.

✓ موقعیت غیرطبیعی دندان‌ها (نامرتبی).

✓ استعمال سیگار یا استفاده از تنباکوی جویدنی.

✓ پیرسینگ لب و زبان.

اغلب، بهداشت نامناسب دهان عامل مؤثری در تحلیل لثه است، اما همیشه این‌طور نیست. بسیاری از افراد به‌طور ژنتیکی مستعد داشتن بافت لثه نازک هستند.

بدون توجه به علت تحلیل لثه، تشخیص و درمان به موقع می‌تواند از بروز مشکلات طولانی‌مدت در سلامت دهان جلوگیری کند.

تشخیص و آزمایش‌ها

چگونه تحلیل لثه تشخیص داده می‌شود؟

دندانپزشک شما می‌تواند تحلیل لثه را در یک معاینه معمول تشخیص دهد. او مقدار تحلیل لثه روی هر دندان را با استفاده از ابزاری خاص به نام پروب پریودنتال اندازه‌گیری می‌کند.

از دست دادن استخوان در نواحی دارای تحلیل لثه رایج است. به همین دلیل، دندانپزشک شما همچنین عمق پاکت‌های پریودنتال اطراف هر دندان را اندازه‌گیری خواهد کرد. پاکت‌های سالم بین ۱ تا ۳ میلی‌متر هستند. در صورت وجود ژنژیویت، این عمق به ۴ میلی‌متر می‌رسد. اگر بیماری پریودنتال داشته باشید، عمق پاکت‌های شما ۵ میلی‌متر یا بیشتر خواهد بود.

مدیریت و درمان

آیا لثه‌ها می‌توانند دوباره رشد کنند؟

متأسفانه، لثه‌های تحلیل‌رفته نمی‌توانند دوباره رشد کنند. اما می‌توانید اقداماتی انجام دهید تا از بدتر شدن تحلیل لثه جلوگیری کنید.

چگونه می‌توان حساسیت ناشی از تحلیل لثه را کاهش داد؟

بسیاری از افراد با تحلیل لثه دچار درد یا حساسیت می‌شوند. این امر به این دلیل است که ریشه‌های دندان شما با مینای محافظ پوشانده نشده‌اند، بلکه با سیمان دندانی که به همان اندازه قوی نیست، پوشیده شده‌اند. دندانپزشک شما می‌تواند برای کاهش ناراحتی ناشی از تحلیل لثه، از وارنیش فلوراید یا سایر عوامل ضد حساسیت استفاده کند. همچنین می‌توانید از خمیردندان ضد حساسیت در خانه استفاده کنید. متخصص بهداشت دهان و دندان نیز می‌تواند در حین تمیز کردن دندان‌ها از عوامل بی‌حس‌کننده استفاده کند تا شما احساس راحتی بیشتری داشته باشید.

بهترین خمیردندان برای تحلیل لثه چیست؟

همان‌طور که گفته شد، خمیردندان ضد حساسیت می‌تواند به کاهش ناراحتی ناشی از تحلیل لثه کمک کند. به دنبال مواد مؤثره‌ای مانند نیترات پتاسیم، فلوراید قلع، آرژنین و کلرید استرانسیم باشید. این مواد به آرام کردن اعصاب داخل دندان‌های شما کمک می‌کنند. خمیردندان ضد حساسیت زمانی بیشترین تأثیر را دارد که به‌طور طولانی‌مدت استفاده شود و ممکن است چند هفته طول بکشد تا اثر کند.

چگونه تحلیل لثه را درمان می‌کنند؟

درمان تحلیل لثه تا حد زیادی به علت آن بستگی دارد. موارد خفیف تحلیل لثه ممکن است با درمان‌های غیرجراحی مانند آنتی‌بیوتیک‌های موضعی، باندینگ دندانی یا ارتودنسی بهبود یابند. اما در بیشتر موارد، برای اصلاح کامل مشکل به جراحی لثه نیاز است.

درمان‌های غیرجراحی

درمان‌های غیرجراحی برای تحلیل لثه شامل موارد زیر است:

آنتی‌بیوتیک‌های موضعی. اگر تحلیل لثه ناشی از بیماری پریودنتال باشد، دندانپزشک یا متخصص بهداشت دهان و دندان شما روش‌های مؤثرتری برای تمیز کردن دندان‌هایتان پیشنهاد خواهد کرد. جرم‌گیری و تسطیح ریشه (پاک‌سازی عمیق دندان) تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود تا باکتری‌های مضر عامل بیماری لثه را از زیر خط لثه حذف کند. گاهی اوقات، پریودنتیست شما ممکن است توصیه کند که یک آنتی‌بیوتیک مستقیماً زیر لثه‌ها قرار داده شود تا بیماری لثه را درمان کند.

باندینگ دندانی. گاهی دندانپزشک شما می‌تواند ناحیه تحلیل‌رفته را با رزین کامپوزیت همرنگ دندان بپوشاند. این کار ریشه دندان نمایان‌شده را می‌پوشاند و آن را کمتر قابل مشاهده و راحت‌تر می‌کند.

ارتودنسی. اگر دندانی کج، مایل یا چرخیده باشد، می‌تواند باعث تحلیل لثه شود. در این موارد، درمان با بریس می‌تواند یک گزینه باشد. هنگامی که دندان در موقعیت مناسب خود قرار گیرد، لبه لثه ممکن است به‌مرورزمان اصلاح شود.

جراحی لثه

جراحی پیوند لثه قابل‌پیش‌بینی‌ترین و بادوام‌ترین روش درمانی برای تحلیل لثه است. معمولاً یک پریودنتیست (متخصص بیماری‌های لثه) این جراحی را انجام می‌دهد.

در این جراحی، از یک پیوند لثه برای جایگزینی بافت ازدست‌رفته استفاده می‌شود. این پیوند معمولاً از سقف دهان شما گرفته می‌شود، اما گاهی ممکن است از بافت انسانی استریل‌شده استفاده شود.

پس از قرار دادن پیوند لثه در موقعیت مناسب، جراح آن را بخیه می‌زند. انواع مختلفی از روش‌های پیوند لثه وجود دارد. جراح شما می‌تواند تعیین کند که کدام روش برای شرایط شما مناسب‌تر است. امروزه، روش‌های پیوند لثه حداقل تهاجمی هستند.

چقدر طول می‌کشد تا از جراحی پیوند لثه بهبود پیدا کنم؟

زمان بهبودی شما به چندین عامل بستگی دارد، از جمله تعداد دندان‌های درمان‌شده، محل تهیه پیوند لثه و نوع روش پیوند. در بیشتر موارد، افرادی که تحت جراحی تحلیل لثه قرار می‌گیرند، طی حدود دو هفته احساس عادی خواهند داشت.

جراح شما دستورالعمل‌های دقیقی برای مراقبت‌های بعد از عمل به شما ارائه خواهد داد. شما باید این دستورالعمل‌ها را به‌دقت دنبال کنید تا روند بهبودی راحت و موفقیت‌آمیزی داشته باشید.

پیشگیری

آیا می‌توان از تحلیل لثه جلوگیری کرد؟

تحلیل لثه همیشه قابل پیشگیری نیست، به‌ویژه اگر ازنظر ژنتیکی مستعد بافت نازک لثه باشید. بااین‌حال، با رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان می‌توانید خطر تحلیل لثه ناشی از عفونت را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهید. برای مثال:

۱. دندان‌های خود را دو بار در روز با دقت مسواک بزنید.

2. روزانه یک بار از نخ دندان استفاده کنید.

3. روزانه دو بار از دهان‌شویه آنتی‌باکتریال استفاده کنید.

4. توصیه‌های دندانپزشک خود را در مورد جرم‌گیری دندان‌ها دنبال کنید. (بسیاری از افراد می‌توانند با جرم‌گیری شش‌ماهه لثه‌های سالمی داشته باشند، اما برخی ممکن است به مراجعات مکررتر نیاز داشته باشند.)

5. از مسواکی با برس نرم استفاده کنید.

6. سیگار نکشید و از تنباکوی جویدنی استفاده نکنید.

7. در صورت مشاهده علائم تحلیل لثه، به دندانپزشک خود مراجعه کنید.

چشم‌انداز / پیش‌آگهی

اگر دچار تحلیل لثه شوم، چه انتظاری باید داشته باشم؟

اگر دندانپزشک متوجه شود که تحلیل لثه شما خفیف است، ممکن است برخی درمان‌های غیرجراحی مانند آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا باندینگ دندانی را توصیه کند. اگر تحلیل لثه شما متوسط تا شدید باشد، احتمالاً شما را برای مشاوره پیوند لثه به یک پریودنتیست یا جراح دهان ارجاع خواهد داد.

آیا تحلیل لثه قابل درمان است؟

تحلیل لثه قابل درمان نیست، اما با درمان و مراقبت مناسب می‌توان آن را به خوبی کنترل کرد.

زندگی با تحلیل لثه

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنم؟

اگر متوجه شدید که ریشه دندان‌هایتان بیشتر از قبل نمایان شده است یا حساسیت دندان‌هایتان افزایش یافته است، ممکن است دچار تحلیل لثه شده باشید. مهم است که در اولین نشانه‌های مشکل با دندانپزشک یا متخصص لثه تماس بگیرید. هرچه زودتر تحلیل لثه تشخیص داده و درمان شود، شانس بیشتری برای حفظ سلامت دهان و دندان خواهید داشت.

چه سوالاتی باید از پزشک خود بپرسم؟

یادگیری درباره تحلیل لثه می‌تواند به شما کمک کند از مشکلات رایج جلوگیری کرده و سلامت دهان خود را بازیابی کنید. در اینجا برخی از سوالاتی که باید از دندانپزشک خود بپرسید آورده شده است:

1. تحلیل لثه من چقدر پیشرفته است؟

2. آیا گزینه‌های غیرجراحی برای من وجود دارد؟

3. اگر نه، چه نوع جراحی پیوند لثه را توصیه می‌کنید؟

4. چقدر احتمال دارد که تحلیل لثه من دوباره برگردد؟

5. هر چند وقت یک‌بار باید دندان‌هایم را تمیز کنم؟

یادداشتی از کلینیک دکتر معین تقوی

در صورت عدم درمان، تحلیل لثه می‌تواند آسیب جدی به سلامت دهان و دندان شما وارد کند. حتی اگر درد یا حساسیتی احساس نکنید، مهم است که در صورت عقب‌نشینی لثه‌های خود، توسط دندانپزشک ارزیابی شوید. دندانپزشک می‌تواند به شما بگوید که مشکل چقدر جدی است و چه اقداماتی برای حفظ سلامت دهان خود باید انجام دهید.

مقالات توسط دکتر معین تقوی، جراح پریودنتیست و متخصص بیماری‌های لثه بررسی شده‌اند. این اطلاعات فقط برای اهداف آموزشی ارائه شده‌اند و جایگزین توصیه‌های پزشکی حرفه‌ای، تشخیص یا درمان نیستند. همیشه با دندانپزشک، پزشک یا سایر ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی مجرب مشورت کنید.